Home Page Bens Web
 
NAVIGATIE


Omhoog
Onderwereldboeken
Amduat
Amduat 1e uur
Hierogliefen WW
 

 

 

De grafschilderingen van Toetanchamon

 

Home  |  Zoeken  |  Contact  |  Site index

 


Westwand

 

Bensweb > Toetanchamon > Westwand
   

Grafschildering op de westwand van de grafkamer van Toetanchamon.

Op deze wand bevindt zich een gedeelte uit het onderwereldboek "Amduat" en wel gedeeltes van het eerste uur van de Amduat. Dit onderwereldboek was gebaseerd op het geloof dat de Zonnegod gedurende de tijd tussen zonsondergang en zonsopgang, als de zon onzichtbaar was, zijn reis voortzette onder de aarde. Gedurende deze tocht bezocht hij de gebieden van de doden en voerde hij strijd met allerlei demonen die zijn tocht wilden belemmeren opdat hij niet opnieuw over de aarde zou kunnen gaan.

Westwand samenstelling uit delen 1e uur Amduat (B. Hilgers)Bij Toetanchamon's schildering is slechts een gedeelte afgebeeld van de Amduat. Oorspronkelijk bestaat de Amduat uit twaalf gedeelten die overeenkomen met de twaalf uren die de God onder de aarde zou doorbrengen. De schildering bevat de eerste gedeelten van het eerste uur. Elk uur is horizontaal verdeeld in drie registers. Het middelste register laat meestal de zonnebark zien waarin de zonnegod de ochtendzon tegemoet vaart. De beide andere registers bevatten de wezens die de zonnegod ontmoet en de gebeurtenissen die zich tijdens zijn nachtelijke reis afspelen. Het eerste uur is zeer verschillend van de volgende uren omdat het boven- en onderregister in dit uur godentabellen bevatten die gelden voor het hele boek. De beide registers zijn horizontaal verdeeld in 3 regels van 14 vakken. Ze geven tezamen plaats aan 84 goden. Op de grafschildering uit Toetanchamon's graf zijn alleen de eerste 2 goden van elk van de 6 regels afgebeeld. Per register zijn ze naast elkaar geplaatst, in plaats van onder elkaar. Afbeeldingen uit het middelste register zijn boven deze godentabel geplaatst. Zo bevat de schildering op een kunstige manier het daadwerkelijk begin van het onderwereldboek en van elk register.

De vijf goden van de barkRechtsboven op de westwand bevinden zich in een kader vijf goden. Ze behoren tot de normale bemanning1 van de zonnebark gedurende de uren van de nacht, behalve Maat, de meest rechtse godin. Zij is één van de godinnen der waarheid, die voor het bewaren van de orde verantwoordelijk is en zorg droeg voor de gerechtigheid. Doordat deze godinnen der waarheid de zonnebark trekken, zal de reis voorspoedig verlopen en zal de bark niet ten prooi vallen aan de overal loerende chaos gedurende zijn reis door de onderwereld.

Hieronder de namen van de goden en godinnen van rechts naar links, samen met de hiërogliefen, transcriptie en vertaling:

1 m;'t Maat De godin van gerechtigheid en orde. Zij staat sinds het Oude Rijk Osiris terzijde tijdens het laatste oordeel van de doden.
2 nb.t wj; "Heerseres Van de zonnebark", Hathor, huis van Horus, de godin van het Westen.
3 hr Horus De zoon van Osiris en 'vader' der farao’s.
4 k;sju Kashu Leider van de zonnebark, vaak aan het roer van de zonnebark.
5 nhs Nehes De 'uitkijk'-god op de nachtbark.

Dit godental helpt de zonnegod dus tijdens zijn reis. De complete bemanning van de zonnebark bestaat gewoonlijk uit 8 goden en godinnen, die ook in het eerste uur van de Amduat van Thoetmoses III staan afgebeeld (zie afb. 7). Hieronder volgt deze complete bemanning van links naar rechts:

a. Upuaut "de wegopener" Sia en Hu zijn de goden die de zonnegod helpen met het herscheppen van de wereld tijdens zijn reis. Elke nacht wordt de wereld herschapen door de uitspraken van de zonnegod.
b. Sia de god van inzicht
c. Hathor de heerseres van de zonnebark
d. Horus de zoon van osiris
e. Stier van Maat bijnaam van Thot
f. Nehes de uitkijkgod op de nachtbark
g. Hu god van het scheppende woord
h. Kashu Leider van de zonnebark

westwand - de Chepri-bootLinksboven bevindt zich in een kader de zogenaamde "Chepriboot". In het midden van de boot is de zonnegod afgebeeld als mestkever ook wel scarabee genoemd. De scarabee is symbool van het steeds herboren worden van de zonnegod, omdat de Egyptenaren dachten dat de scarabee zonder tussenkomst van het andere geslacht voor nageslacht kon zorgen. Dit kwam doordat de mestkever een mestbal met zich meerolt als een soort voedselvoorraad. De vrouwtjes leggen ook hun eitjes in zulk soort mestballen, die hierin worden 'uitgebroed'. De Egyptenaren dachten dus dat de mestballen altijd eitjes konden bevatten en de scarabee geslachtloos was, want zowel het mannetje als het vrouwtje rollen mestballen met zich mee. De scarabee werd daarom symbool van het uit zichzelf ontwakend leven. De zon werd ook telkens opnieuw geboren na de nacht, zodat de scarabee vaak gepersonifieerd wordt met de zonnegod.

Aan weerskanten wordt de zonnegod geprezen door Osiris. De rietboot heeft een oog op de boeg. Het is het oog van Re. Dit is afkomstig uit een mythe die al uit het Oude Rijk stamt. In de mythe stuurt Re zijn oog naar de aarde om toe te zien dat de aardbewoners niet tegen hem in opstand komen, daar zij ontevreden waren. Zo werd het oog symbool voor de zonnegod Re. Het wakende oog van Re was ook symbool voor de dagelijkse zonnevaart, geobjectiveerd door de boot des daags, terwijl het andere oog symbool was voor de boot des nachts. Overigens ontbreekt het oog op de boeg van de barken van de complete exemplaren van de Amduat. De tekenaars hebben ze vermoedelijk zelf toegevoegd. De voorganger van Toetanchamon Echnaton, kan hier zijn invloed hebben doen gelden, daar in zijn verering van Aton, de zon een overheersende rol speelde.

De nachtboot laat de zonnegod zien voordat hij zich in een god verandert in de vorm van een ram, zo blijkt duidelijk uit de complete tekst. De scarabee symboliseert de dagvorm van de zonnegod, terwijl de ramsgedaante de nachtvorm van de zonnegod is. Osiris, als koning van het dodenrijk of onderwereld, begroet hem in dubbele gedaante.

Tekening van de bavianentabel op de westwand van de grafkamer van Toetanchamon.

Het onderste gedeelte van de schildering op de westwand bevat gedeelten van de godentabellen uit het eerste uur. In de complete exemplaren bevinden de godentabelen zich in het boven- en onderregister. Elk register bevat twee groepen goden van negen en twee groepen godinnen van twaalf. Boven elke godengroep staat een titel waarin hun taak en functie wordt beschreven. Deze groepentitels zijn net als de meeste verklarende teksten in het rood geschreven.

Voorbeelden van groepentitels zijn:

De namen der goden, die Re aanbidden. De namen der goden, die de grote god begeleiden. De namen der godinnen, die de duisternis in de onderwereld verlichten.

De aanhef in de groepstitels "De namen der goden, die ... laten zien dat het bij de godentabellen op de namen aankomt. De afbeeldingen dienen slechts als ondersteuning. De goden hebben de gedaante van mannelijke mantelbavianen. In de godencatalogus in de voorkamer van het graf van Thoetmoses III staat voor elke groepstitel zelfs het woordje "kennen", dat het aspect kennis van deze godentabellen extra onderstreept. De godentabellen vatten de goden voor de hele onderwereld samen. Ze bevatten o.a. de uurgodinnen en de godinnen die licht geven in de duisternis van de onderwereld. De apengoden vormen hierop een uitzondering, zo blijkt ook uit de groeptitels. Zij behoren aan de ingang van de onderwereld en begroeten de zonnegod bij het betreden van de onderwereld.

Bavianen worden vaker afgebeeld terwijl ze de zonnegod groeten. Dit komt omdat de oude Egyptenaren hadden opgemerkt dat sommige dieren, zoals de egel en de baviaan, de opkomende zon met opwinding begroetten, wat vaak gepaard ging met doordringend gekrijs. Hierdoor associeerden ze deze dieren met de zon en daardoor ook met de zonnegod.2

De groepstitel waaronder de zes rechtse apengoden vallen en die in de complete exemplaren in het bovenregister horen luidt:

De namen der goden in de onderwereld, die de grote Ba (geest) van de zonnegod openen.

De groepstitel van de zes linkse apengoden, die in de complete versie in het onderste register horen luidt:

De namen der goden, die voor Re zingen, wanneer hij de onderwereld binnengaat.

________________

1 In de oudste versie van de Amduat uit het graf van Thoetmoses III is in het eerste uur de zonnebark nog met volledige bemanning afgebeeld. In de jongere versies in de graven van Amenhotep II, Toetanchamon en Aï is de zonnebark verdwenen evenals Auf (de zonnegod) zelf, samen met een gedeelte van de bemanning. In de 19e dynastie duikt de godenbark weer op in het graf van Sethi I. Bij de versie van Amenhotep II en bij Toetanchamon zijn de zonnebark-bemanningen exact hetzelfde en staan de godennamen vermeld in hiërogliefen. Bij Amenhotep's versie echter is alleen Maät afgebeeld, terwijl bij Toetanchamon's versie alle goden zijn afgebeeld. Dit duidt weer op een mogelijke beschadiging van de papyrus, waarvan de Amduat werd nageschilderd. Bij Toetanchamon hebben de grafmakers waarschijnlijk zelf de afbeeldingen weer aangevuld. Amenhotep's graf is ongeveer 80 jaar ouder en het is goed mogelijk dat Amenhotep's graf als voorbeeld gediend heeft voor Toetanchamon's graf.
2 M.V. Seton-Williams, Het goud van Toetanchamon (Alphen a/d Rijn 1983) pag. 145

Volgende pagina...

 
 

           
Deze site is gemaakt door B.J. Hilgers
Schrijf a.u.b. in het gastenboek.
Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 21.05.2002

 
 

Home  |  Zoeken  |  Contact  |  Site index